Ամանորյա
հրաշքին սպասում են գրեթե բոլորը` հատկապես փոքրիկները, ովքեր ամիսներ
առաջ Ձմեռ պապիկին նամակ են գրում: Հիմնականում 21-րդ դարի երեխաները Ձմեռ
պապիկից խնդրում են զգալի նվերներ: Այս ամենը պայմանավորված է նրանով, որ
վերջիններս կամ անձամբ ճանաչում են իրական Ձմեռ պապին կամ էլ չափից ավելի
խելացի են:
Friday, December 28, 2012
Friday, December 21, 2012
Տոներն են մոտենում
Լուսանկարիչ՝ Դավիթ Պետոյան |
Ինչպես գիտեք, դեկտեմբերի 20-ին պաշտոնապես վառվել են մայրաքաղաքի գլխավոր տոնածառի փողոցների, ինչպես նաև բոլոր վարչական շրջանների լույսերը: Հերթը մարզերինն է:
Արթիկում ևս սկսվել են տոնական նախապատրաստական աշխատանքները:
Այսօր տեղադրում էին Արթիկ քաղաքի գլխավոր տոնածառը: Այն դեռ վերջնական տեսքի բերված չէ:
Saturday, December 15, 2012
"Արթիկ" ասելով աշխարհում ի՞նչ են հասկանում
Մեր սիրելի քաղաքի անունը՝ Արթիկը, լատինատառ գրվում է նույն ձև Artik կամ լատինական արտասանությամբ՝ Art'ik : Չէ, հիմա չեմ պատրաստվում ասել, թե ինչ է նշանակում քաղաքի անունը: Մեր քաղաքի, պետության սահմաններից դուրս Artik ասելով մարդիկ ի՞նչ են հասկանում:
1. Artik-ը տպագրությամբ զբաղվող կազմակերպություն է: Ինչպես նրանք են ասում, չկա գովազդային այնպիսի մի տպագրություն, որ չկարողանան անել: artik.com-ը առաջին օնլայն խանութն է, որ ստեղծվել է Տորոնտոյում 1993թ.-ին: Կայքում տեղադրված ծրագրերի միջոցով ինքնուրույն կարող եք ստեղծել ու ձևավորել այցեքարտեր, օրացույցեր և այլն ու ձեռք բերել դրանք: Տպագրության և դիզայնի ոլորտում մասնագիտացված այս ընկերությունն ունի ընդամենը 15 աշխատակից: Նրանց հաճախորդներից են Starbucks-ը, Տորոնտոյի համալսարանը, և այլն:
3. artik creamery-օրգանական պաղպաղակ, սորբետ (մրգային պաղպաղակ) և առանց կաթնամթերքի պաղպաղակ արտադրող ընկերություն է:
4. Artik Unit - համերգային տոմսերի վաճառքով և տուրիզմով զբաղվող գործակալություն է Ֆրանսիայում: Ստեղծվել է 2012թ.-ին:
5. ArtIk - նաև թուրքերեն բառ է, նշանակում է այլևս (անգլ. no longer, anymore):
6. Artik - Վիքիպեդիա օնլայն հանրագիտարանի համար այն քաղաք է, որ գտնվում է Հայաստանում, Շիրակի մարզում:
Իսկ Արթիկ քաղաքում բնակվող հայի՝ Արթիկցու համար, կարծում եմ, "Արթիկ" -ն ավելին է, քան բառը, քաղաքի անվանումը:
Wednesday, December 12, 2012
Monday, March 26, 2012
Արթիկի պատմությունից
Photo by Gevorg Ghosalmyan |
Արթիկ քաղաքը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության Շիրակի մարզում՝ մոտ 25 կմ հեռավորության վրա Գյումրի մարզկենտրոնից:
Արձանագրություններից և այլ աղբյուրներց պարզվում է, որ Արթիկը կոչվել է նաև Յարդք (Լմբատավանք. 11-րդ դարի արձանագրություն), Արդիկ, Արդիք և այլն: Ներկայիս «Արթիկ» անվան վերաբերյալ կան տարբեր ստուգաբանություններ, որոնք տատանվում են երկու հիմնական տեսակետների շուրջ՝ « այր» և «թիկ» և «Արագածին թիկնած»:
Ինչպես ամբողջ Հայկական լեռնաշխարհում, այնպես էլ Արթիկում հայտնաբերված մշակութային բազմապիսի հուշարձանները (դամբարաններ, զարդեղեն, գործիքներ, տարբեր կենցաղային իրեր) վկայում են այս տարածաշրջանի հնագույն բնակավայր լինելու մասին: Պեղված նյութերը կարևորագույն նշանակություն ունեն նախնադարյան հասարակարգի կենցաղավարության իրողությունների, աշխարհայացքի բացահայտման տեսանկյունից:
Սակայն, որպես քաղաք, Արթիկը ձևավորվել է 1948թ-ին: Մինչ այդ՝ 1930թ-ին կազմավորվել է նոր վարչական շրջան՝ Արթիկ կենտրոնով: Ըստ էության՝ սրան նպաստեց «Արթիկտուֆ» ձեռնարկության հիմնադրումը, որի շնորհիվ շատ մարդիկ ապահովվեցին աշխատանքով, իսկ բնակավայրում բնակչության թիվը գնալով ավելի ու ավելի մեծացավ: Ի վերջո՝ արդեն 20-րդ դարի կեսերի Արթիկը ուներ քաղաքի կարգավիճակ՝ քաղաքային կյանքին բնորոշ իրողություններով:
Ինչ վերաբերում է քաղաքի ազգաբնակչությանը, ապա նրանց նախնիները գաղթել են 19-րդ դարի սկզբներին Բասենի, Խնուսի, Էրզրումի և հատկապես Կանի և Կարսի շրջաններից: Թերևս այստեղից է գալիս մեր լեզվամտածողությանը հատուկ «կանցոնց և ղարսեցոնց մայլա» արտահայտությունները:
Արթիկը մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում հատակապես մշակութային տեսանկյունից: Խոսքը գլխավորապես վերաբերում է քաղաքի պատմամշակութային հուշարձաններին, որոնք առանձնահատուկ դեր ու նշանակություն ունեն հայ ճարտարապետության մեջ: Այս տեսանկյունից առանձնանում են Լմբատավանքը, Սուրբ Գևորգը (7-րդ դ., « Մաստարա» տեսակի ամենամեծ կառույցն է Հայաստանում) և Սուրբ Աստվածածինը (5-րդ դար, Հայաստանի ամենավաղ գմբեթավոր կառույցներից է): Լմբատավանքը (ճիշտը՝ Լմպատի վանքի Ս. Ստեփանոս եկեղեցի), որը գտնվում է Արթիկից 2կմ հարավ–արևմուտք, կառուցվել է 6-րդ դարում: Վերջինիս առանձնահատկությունը կայանում է նրանում, որ միավորված են երկու տեսակի խաչաձև հուշարձանների՝ եռախորան և միախորան եկեղեցու տարրերը: Բացառիկ են նաև որմնանկարները, որոնք, ըստ Լ. Դուրնովոյի, վաղ միջնադարյան լավագույն որմնանկարներից են: Աչքի են ընկնում գունային հրաշալի ներդաշնակությամբ ու հյութեղությամբ, կատարման բարձր վարպետությամբ: Կարևորագույն նշանակություն ունեն նաև վանքի արձանագրությունները:
Այսօր Արթիկում որոշակի վերելք է նկատվում դպրոցաշինության, կրթության, մշակույթի ոլորտներում: Ժամանակակից արթիկցի երիտասարդությունը ամեն ինչ անում է քաղաքային կյանքը աշխուժացնելու, քաղաքի խնդիրները լուծելու համար (գործազրկություն, ներքաղաքային ճանապարհների վերանորոգում և լուսավորության խնդիրների լուծում, պատմամշակութային հուշարձանների վերականգում, մշակութային կյանքը աշխուժացնող հաստատությունների բացում և միջոցառումների կազմակերպում, բնապահպանական վիճակի բարելավում), որին ծառայում է հասարակական կազմակերպությունների ստեղծումը, համացանցում տարբեր խմբակների, բլոգների միջոցով իրենց առջև դրված նպատակների իրագործումը:
Արձանագրություններից և այլ աղբյուրներց պարզվում է, որ Արթիկը կոչվել է նաև Յարդք (Լմբատավանք. 11-րդ դարի արձանագրություն), Արդիկ, Արդիք և այլն: Ներկայիս «Արթիկ» անվան վերաբերյալ կան տարբեր ստուգաբանություններ, որոնք տատանվում են երկու հիմնական տեսակետների շուրջ՝ « այր» և «թիկ» և «Արագածին թիկնած»:
Ինչպես ամբողջ Հայկական լեռնաշխարհում, այնպես էլ Արթիկում հայտնաբերված մշակութային բազմապիսի հուշարձանները (դամբարաններ, զարդեղեն, գործիքներ, տարբեր կենցաղային իրեր) վկայում են այս տարածաշրջանի հնագույն բնակավայր լինելու մասին: Պեղված նյութերը կարևորագույն նշանակություն ունեն նախնադարյան հասարակարգի կենցաղավարության իրողությունների, աշխարհայացքի բացահայտման տեսանկյունից:
Սակայն, որպես քաղաք, Արթիկը ձևավորվել է 1948թ-ին: Մինչ այդ՝ 1930թ-ին կազմավորվել է նոր վարչական շրջան՝ Արթիկ կենտրոնով: Ըստ էության՝ սրան նպաստեց «Արթիկտուֆ» ձեռնարկության հիմնադրումը, որի շնորհիվ շատ մարդիկ ապահովվեցին աշխատանքով, իսկ բնակավայրում բնակչության թիվը գնալով ավելի ու ավելի մեծացավ: Ի վերջո՝ արդեն 20-րդ դարի կեսերի Արթիկը ուներ քաղաքի կարգավիճակ՝ քաղաքային կյանքին բնորոշ իրողություններով:
Ինչ վերաբերում է քաղաքի ազգաբնակչությանը, ապա նրանց նախնիները գաղթել են 19-րդ դարի սկզբներին Բասենի, Խնուսի, Էրզրումի և հատկապես Կանի և Կարսի շրջաններից: Թերևս այստեղից է գալիս մեր լեզվամտածողությանը հատուկ «կանցոնց և ղարսեցոնց մայլա» արտահայտությունները:
Արթիկը մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում հատակապես մշակութային տեսանկյունից: Խոսքը գլխավորապես վերաբերում է քաղաքի պատմամշակութային հուշարձաններին, որոնք առանձնահատուկ դեր ու նշանակություն ունեն հայ ճարտարապետության մեջ: Այս տեսանկյունից առանձնանում են Լմբատավանքը, Սուրբ Գևորգը (7-րդ դ., « Մաստարա» տեսակի ամենամեծ կառույցն է Հայաստանում) և Սուրբ Աստվածածինը (5-րդ դար, Հայաստանի ամենավաղ գմբեթավոր կառույցներից է): Լմբատավանքը (ճիշտը՝ Լմպատի վանքի Ս. Ստեփանոս եկեղեցի), որը գտնվում է Արթիկից 2կմ հարավ–արևմուտք, կառուցվել է 6-րդ դարում: Վերջինիս առանձնահատկությունը կայանում է նրանում, որ միավորված են երկու տեսակի խաչաձև հուշարձանների՝ եռախորան և միախորան եկեղեցու տարրերը: Բացառիկ են նաև որմնանկարները, որոնք, ըստ Լ. Դուրնովոյի, վաղ միջնադարյան լավագույն որմնանկարներից են: Աչքի են ընկնում գունային հրաշալի ներդաշնակությամբ ու հյութեղությամբ, կատարման բարձր վարպետությամբ: Կարևորագույն նշանակություն ունեն նաև վանքի արձանագրությունները:
Այսօր Արթիկում որոշակի վերելք է նկատվում դպրոցաշինության, կրթության, մշակույթի ոլորտներում: Ժամանակակից արթիկցի երիտասարդությունը ամեն ինչ անում է քաղաքային կյանքը աշխուժացնելու, քաղաքի խնդիրները լուծելու համար (գործազրկություն, ներքաղաքային ճանապարհների վերանորոգում և լուսավորության խնդիրների լուծում, պատմամշակութային հուշարձանների վերականգում, մշակութային կյանքը աշխուժացնող հաստատությունների բացում և միջոցառումների կազմակերպում, բնապահպանական վիճակի բարելավում), որին ծառայում է հասարակական կազմակերպությունների ստեղծումը, համացանցում տարբեր խմբակների, բլոգների միջոցով իրենց առջև դրված նպատակների իրագործումը:
Անի Նահապետյան
Tuesday, March 20, 2012
Ողջույն
Ողջույն սիրելի արթիկցի և ոչ արթիկցի ընթերցող,
Բլոգում կլինեն զրույցներ հայտնի ու ոչ հայտնի արթիկցիների հետ:
Հնարավորինս կփորձենք բացահայտել, բարձրաձայնել քաղաքի խնդիրներն ու առաջարկել լուծման սեփական տարբերակները:
Կխոսենք նաև Արթիկի հնարավորությունների, զարգացման տենդեցների ու հաջողությունների մասին:
Subscribe to:
Posts
(
Atom
)